Đau vú là một khó chịu thường gặp tại phụ nữ. Khoảng 70% phụ nữ bị đau vú ở một thời điểm nào đó trong đời. Phụ nữ trẻ và tiền mãn kinh thường bị đau vú hơn mặc dầu đến tuổi sau mãn kinh cũng vẫn có thể bị đau vú. Khoảng 1/10 phụ nữ bị đau vú từ nhẹ tới nặng hơn 5 ngày trong một tháng. Một số trường hợp phụ nữ bị đau vú nặng suốt cả chu kỳ kinh, rất ảnh hưởng tới sinh hoạt bình thường và cả đời sống tình dục. Đau vú đơn thuần, không kèm triệu chứng gì khác hiếm lúc báo hiệu ung thư vú. Tuy nhiên, bị đau vú không rõ nguyên nhân gây khó chịu hay lo lắng nhiều thì cũng nên gặp thầy thuốc để được kiểm tra.
 Nếu bị đau vú kéo dài, bạn cần tới gặp bác sĩ. |
Các dấu hiệu và triệu chứng:
Đau vú có thể diễn ra rõ rệt theo chu kỳ kinh; không có chu kỳ nghĩa là đau thường xuyên hay khi đau lúc không và không liên quan tới chu kỳ kinh; và ngoài khu vực vú như đau cơ thành ngực nhưng vẫn cảm thấy có nguồn gốc từ vú. Những đặc điểm của đau vú có chu kỳ khác với đau vú không có chu kỳ:
Đau vú có chu kỳ: Thường tại cả bên vú và ở tất cả vú, nhất là phần trên và phía ngoài của vú, lan ra nách. Có thể cảm thấy đau rất nhạy cảm, sưng hay có đám cứng ở vú đi kèm với đau. Phụ nữ thường trình bày cảm giác đau của mình là âm ỉ, nặng nề, nhiều nhất về 1-2 tuần trước khi ra kinh, sau đó dễ chịu dần. Đau vú theo chu kỳ thường gặp nhất, có tỷ lệ khoảng 2/3 số trường hợp đau vú và hay gặp tại phụ nữ tại độ tuổi 30-40.
Đau vú không có chu kỳ: Thường chỉ đau một bên vú và thường khu trú tại 1 vùng nhất định. Một số khác bị đau vú có tính chất lan tỏa và lan ra nách. Kiểu đau không theo chu kỳ này thường được miêu tả dữ dội hơn, có tính chất nhức nhối, buốt nhói và thường gặp ở độ tuổi 40-50 hay sau mãn kinh.
Nguyên nhân: không thể xác định được nguyên do đích thực trong phần to trường hợp mặc dầu đã có không ít chất lượng kém thuyết.
• Đau vú theo chu kỳ có vai trò của hormon dựa trên tiếp nhân xét sự giảm đau hay biến mất liên quan tới thai nghén hay mãn kinh; tuy nhiên hormon bất thường đến mức độ thì gây ra đau vú vẫn không thể xác định được.
• Đau vú không có chu kỳ không mấy khi kết hợp với một bệnh chính rõ rệt mà vì lí do giải phẫu nhiều hơn là lí do hormon, có thể do nang vú, chấn thương vú hay các yếu tố khác khu trú ở vú gây ra. Cũng có lúc đau vú có nguồn gốc bên ngoài vú như tại thành ngực, cơ, khớp hay tim và lan tới vú.
• Một số thuốc cũng có thể góp phần gây đau vú, như thuốc hormon dùng trong điều trị hiếm muộn và thuốc uống tránh thai. Vú cương đau có thể là do tác dụng của hormon liệu pháp với estrogen và progesterone, vì thế một số phụ nữ vẫn bị đau vú cả khi đã mãn kinh.
• Những phụ nữ có cặp vú đồ sộ có thể bị đau vú không theo chu kỳ cốt yếu do kích cỡ vú quá khổ, thường kết hợp với đau ở cổ, vai và lưng. Phẫu thuật giảm kích thước vú cũng là nguyên nhân gây đau vú vì sau lúc vết mổ đã lành sẹo mà cảm giác đau vẫn tồn tại.
Điều trị đau vú: Rất ít phụ nữ bị đau vú cần một liệu pháp gì đặc biệt ví dụ không phát hiện bằng chứng nào vào ung thư vú; đa số lúc đau vú tự qua đi sau vài tháng, có khi chỉ cần mang áo nhỏ nâng vú hợp kích cỡ và sử dụng thuốc giảm đau thông thường.
• Đầu tiên cần chữa bệnh chính hay những nhân tố gây đau vú (các thuốc đang dùng).
• Tiếp theo là biện pháp không dùng thuốc: thay đổi chế độ ăn uống (giảm ăn mỡ, giảm thiểu hay bỏ hẳn dùng cà phê có thể nỗ lự triệu chứng đau theo kinh nghiệm của 1 số người), chườm lạnh, thuốc bổ sung như vitamin E; mang áo nâng vú lúc vận động và cả lúc ngủ nhất là khi vú nhạy cảm, dễ đau.
• Thuốc giảm đau không có steroid có thể sử dụng cho kiểu đau không có chu kỳ hay thuốc bôi tại chỗ: Acetaminophen (Tylenol)… Với kiểu đau có chu kỳ nặng, sử dụng loại thuốc có tác dụng mạnh hơn như Danazol, bromocryptine và tamoxifen.
• Dùng viên thuốc tránh thai hay điều chỉnh liều lượng thuốc tránh thai đang dùng.
• Bôi kem progestogel cho đau vú do mất cân bằng giữa estrogen và progesterone.
• Nếu đang dùng liệu pháp hormon tại tuổi mãn kinh thì ngừng thuốc hay giảm liều.
Cuối cùng, cần ghi lại những ngày đau vú và những triệu chứng khác để phân biệt kiểu đau vú và giúp thầy thuốc có cách chữa hiệu quả.
Khi đau vú kéo dài hay đau vú hay tái diễn bạn nên gặp bác sĩ. Nếu bị đau vú không có chu kỳ và khu trú ở một vùng nhất định của vú thì cũng cần phải thầy thuốc khám. Khoảng 2-7% phụ nữ bị đau vú thể này có ung thư vú.
Đánh mức chi phí nguy cơ ung thư vú dựa trên các yếu tố như tuổi tác, lịch sử bệnh của gia đình, các tổn thương tiền ung thư nếu như có – khám thực thể vú, các hạch bạch huyết vùng cổ và vùng nách; Kiểm tra tim phổi, thành ngực, bụng để loại trừ nguyên nhân đau từ ngoài vú và một số bệnh khác; Nếu bệnh nhân đã quá 35 tuổi thì nên chụp vú; Nếu có cục cứng hay vùng dày rắn tại mô vú thì nên làm siêu âm và sinh thiết vú, kể cả với phụ nữ trẻ dưới 30 tuổi lúc có nghi ngờ.
BS.Đào Xuân Dũng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét